Ga naar de inhoud

eenzaamheid

Eenzaamheid

Eenzaamheid is geen makkelijk onderwerp. Want wat bedoelen we er nu eigenlijk mee? En heeft iedereen het dan over hetzelfde? En als je het dan al met elkaar eens bent over de definitie, wat kun je er dan aan doen? Is het eigenlijk wel een onderwerp dat bij een medische praktijk thuishoort?

Eenzaamheid is niet hetzelfde als alleen-zijn. Een mens kan zich diep eenzaam voelen midden in een groep mensen. En andersom hoeft iemand die volstrekt alleen leeft, zich niet eenzaam voelen.

Er worden twee vormen van eenzaamheid onderscheiden: de eenzaamheid op sociaal gebied en die op emotioneel gebied. Sociale eenzaamheid is het ontbreken van contacten met mensen waarmee iemand bepaalde gemeenschappelijke kenmerken deelt, zoals vrienden. Emotionele eenzaamheid daarentegen treedt op als iemand een hechte, intieme band mist met één ander persoon, in de meeste gevallen een levenspartner. Het is belangrijk om dit onderscheid te maken, omdat de adviezen hierop afgestemd kunnen worden.

Eenzaamheid komt veel voor. Ruim de helft van alle 55-plussers voelt zich eenzaam. Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Vanaf 65 jaar voelt bijna 44% zich eenzaam, bij 75 jaar stijgt dit naar 53%, bij 85-plussers naar bijna 63%.

Een groot aantal factoren worden genoemd die bij het ouder worden het risico van eenzaamheid vergroten, waaronder het verlies van de partner, achteruitgang in geestelijke en/of lichamelijke gezondheid, en een dalend inkomen. Veel van deze factoren zijn moeilijk te voorkómen of te verbeteren. Dit maakt het moeilijk om een goede oplossing te ontwikkelen.

Wat kan de huisarts of specialist ouderengeneeskunde voor u doen?

Mensen die eenzaam zijn, kunnen zich ook ziek gaan voelen. Ze kunnen last krijgen van hun lichaam (hoofdpijn, buikpijn) of van een sombere stemming. Andersom is het ook zo dat als mensen langdurig ziek zijn, dit eenzaamheid kan veroorzaken. Zeker als deze ziekte niet goed begrepen wordt door hun omgeving, zoals regelmatig voorkomt bij patiënten met dementie. Daarom is onze mening dat eenzaamheid ook door een arts gezien moet worden. Samen kunt u dan nagaan of er een oplossing te bedenken is. Vaak zal een arts u doorverwijzen naar een (maatschappelijke) organisatie die meer ervaring heeft met eenzaamheid bij ouderen.

Wat kunt u zelf doen?

U kunt beginnen met proberen te begrijpen waar uw eenzame gevoelens vandaan komen. Door erover te lezen of door erover te praten. Dat kan bijvoorbeeld met de assistente van de huisarts, met de praktijkverpleegkundige of met een buurvrouw.

U kunt zelf het initiatief tonen om hulp te zoeken, zowel in de huisartsenpraktijk als in de professionele of vrijwillige ondersteuning in uw woonplaats. U kunt denken aan het deelnemen aan een telefooncirkel, een bezoek- en opvangservice aanvragen of samen met een vrijwilliger aan theaterbezoek deelnemen.

Talloze programma’s zijn uitgevoerd die de eenzaamheid onder ouderen proberen te verlichten. Of al deze programma’s in hun missie zijn geslaagd, is niet bekend: bij slechts een beperkt aantal programma’s is onderzoek naar het resultaat gedaan.

Een van de programma’s die opvallend succesvol waren, was een project waarin ouderen leerden omgaan met een computer en webcam, waardoor ze (weer) contact konden zoeken met familie, vrienden (op afstand) en hulpverleners.  U kunt meer lezen over dit onderzoek op de website Digitaal eenzaamheid te lijf.

In Velp is de tussenvoorziening ‘Ons Raadhuis’ opgericht door Ester Bertholet, tevens de praktijkhouder van de Praktijk Ouderengeneeskunde Bertholet. In Ons Raadhuis kunnen elke dag tussen 9.30 en 16.30 alle ouderen terecht voor een praatje of een activiteit als yoga, een lezing of een muziekoptreden. Er is altijd een professionele coördinator aanwezig om de deelnemers, vrijwilligers en docenten te begeleiden als dat nodig is. Daarom dat ook ouderen met beperkingen als slechter zien, lopen of onthouden hier terecht kunnen.

Ons Raadhuis is een groot succes gebleken met een enorm effect op de gevoelens van eenzaamheid van de deelnemers. Het centrum is eind 2016 opgezet voor 20-50 ouderen per week. Begin 2019 bezochten wekelijks gemiddeld 311 mensen Ons Raadhuis!

Zie ook https://www.onsraadhuis.com